Beyandan sonra mal ve kazançta olan tezayüdü bildirmeyen borçlunun cezası:
Madde 339– “Sonradan kazandığı malları veya kazancında ve gelirinde vaki tezayütleri bu Kanun mucibince bildirmeye mecbur olan borçlu makbul bir mazereti olmaksızın yedi gün içinde icra dairesine taahhütlü mektupla veya şifahi surette bildirmezse ve bu mal veya kazancı asıl veya bedel itibariyle mevcut olduğu takdirde, on gün; mal veya kazancını asıl veya bedel itibariyle makbul bir sebep olmaksızın elden çıkarmışsa, bir aya kadar disiplin hapsi ile cezalandırılır. Bu cezalara alacaklının şikâyeti üzerine karar verilir. Kişi, icra takibine konu olan borcu tamamen ödediği takdirde, bu ceza düşer.”
Mal Beyanının Muhteviyatı İİK. m.74
“Mal beyanı, borçlunun gerek kendisinde ve gerek üçüncü şahıslar yedinde bulunan mal ve alacak ve haklarında borcuna yetecek miktarın nevi ve mahiyet ve vasıflarını ve her türlü kazanç ve gelirlerini ve yaşayış tarzına göre geçim membalarını ve buna nazaran borcunu ne suretle ödeyebileceğini yazı ile veya şifahen icra dairesine bildirmesidir.”
1-) Kanunun lafzından hareketle borçlunun disiplin hapsi ile cezalandırılabilmesi için; öncelikle mal beyanında bulunma yükümlülüğünün bulunması gerekmektedir. Mal beyanında bulunma yükümlülüğü olmayan borçluya “mamelekindeki değişimi bildirmediği gerekçesiyle” disiplin hapis cezası verilemez.
2-) Mal beyanında bulunmak yükümlülüğünde olan borçlu, bu yükümlülüğü ihlal eder ve icra dairesini bilgilendirmezse İİK m. 76 hükmü uyarınca cezalandırılır. Bu noktada İİK m.339 ve m.76 arasındaki fark:
· İİK m.336, mal beyanında daha önce bulunmuş olmakla birlikte, malvarlığındaki değişimlerden icra ve iflas dairesini/dairelerini haberdar etmeyen borçlu hakkında uygulanabilir.
Buradan yola çıkarak, borçlunun İİK m.336 hükmü gereğince cezalandırılabilmesi için,
v Mal beyanından sonra borçlunun sonradan kazandığı malları veya kazancında ve gelirinde vaki tezayütler (artışlar) bulunmalı ve borçlu geçerli bir mazereti olmaksızın bu değişimi 7 gün içinde icra dairesine yazılı veyahut sözlü olarak bildirmemelidir. Suçun maddi unsuru icra dairesine İİK 74 çerçevesinde yaptığı beyanda malı olmadığını bildirmiş veya borcuna yetecek mal göstermemiş yahut hiç mal beyanında bulunmamakla oluşmaktadır.
v Re’sen ceza verilemez, alacaklının şikayeti aranmaktadır. İİK m.347 uyarınca şikayet hakkı fiilin öğrenildiği tarihten itibaren üç ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl geçmekle düşmektedir.
Belirtmek gerekirse, borçlu, alacaklı aleyhine şikayet etttiğinde, disiplin hapsi kararı verildiğinde veya disiplin hapsi icra edilirken borcun tamamını ödediği takdirde ceza düşecektir.
Borçlunun icra takibinden sonraki maaşındaki yıllık artışı bildirmemesinin -İİK. 339’a göre- suç teşkil etmeyeceği–. 16. HD. 01.04.2004 T. 680/5235
https://app.e-uyar.com/karar/list/f5ae2b3b-00a0-4a9e-92b9-f7b8601a3e2c?p=0 adresinde konuyla alakalı emsal niteliğinde kararlar bulunmaktadır.
“ Borçlu Ticaret Şirketinin Kayıtlı Olduğu Vergi Dairesi Müdürlüğünden Mükellefiyetinin Devam Edip Etmediği Sorulup Ticaretin Sanığın Yetkili Olduğu Dönemde Terk Edilip Edilmediği ve Şikayetin Süresinde Olup Olmadığının Tespiti İçin İlgili Yıllara Ait Tüm Vergi Beyanname Örnekleri Getirtilerek İnceleneceği – Mükellefiyetinin Devam Ettiğinin ve Adresin Farklı Olduğunun Bildirilmesi Halinde Bu Adreste de Zabıta Araştırması Yaptırılarak Takdir Gerektiği …” Yargıtay 19. Ceza Dairesi E. 2016/8672 K. 2018/8955 T. 17.9.2018
“Mal beyanında sonra mal ve kazançtaki artışı bildirmemek suçunun TCK’nın 102/6. ve 105/2. maddelerinde gösterilen zamanaşımına tabidir. Beraat kararının niteliği itibariyle zamanaşımını kesmez.” Yargıtay 17. Hukuk Dairesi E. 2004/13285 K. 2005/795 T. 7.2.2005
ÖNCÜL HUKUK BÜROSU 